Μηχανικοί, εκβιομηχάνιση, εκσυγχρονισμός, 1830-1940

Ερευνητική Ενότητα 6 του Ερευνητικού Έργου «Ελληνική Ιστορία της Καινοτομίας. Οι κοινωνικές προϋποθέσεις της καινοτομίας - Όψεις της ελληνικής εμπειρίας»

Επιστημονική υπεύθυνη της Ερευνητικής Ενότητας: Λήδα Παπαστεφανάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το 2013-2015 στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας «Ελληνική Ιστορία της Καινοτομίας (ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ): Οι κοινωνικές προϋποθέσεις της καινοτομίας - Όψεις της ελληνικής Ε.Μ.Π.ειρίας» της Δράσης «ΚΡΗΠΙΣ»: «Δημιουργία και Αξιοποίηση της Καινοτομίας Υποστηριζόμενης από Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη» (ΕΣΠΑ 2007-2013).

Στόχος της έρευνας είναι να διερευνήσει τον ρόλο των μηχανικών στη βιομηχανία, καθώς και την πολιτική και κοινωνική τους δραστηριοποίηση. Στο πλαίσιο της έρευνας δημιουργήθηκαν τρεις βάσεις δεδομένων:

  1. Μηχανικοί Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, 1934-1950
  2. Απόφοιτοι ξένων Πολυτεχνείων και Τεχνικών Σχολών
  3. Δημοσιεύματα Τεχνικού Τύπου
  1. Στη βάση «Μηχανικοί Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, 1934-1950» πραγματοποιήθηκε η καταγραφή σε μια ενιαία βάση του «Μητρώου των Μελών του Τ.Ε.Ε.», όπως δημοσιεύθηκε στο Ν. Κιτσίκης (επιμ.), Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος (τ. Β, Τ.Ε.Ε., Αθήνα 1934, σ. 3-394) με 2.048 εγγραφές (όνομα και επώνυμο, όνομα πατρός, ιδιότητα, αριθμός μητρώου Τ.Ε.Ε., σπουδές, εργασία, δημοσιεύσεις, λοιπή δραστηριότητα, διεύθυνση). Η βάση συμπληρώθηκε με άλλες 2.223 εγγραφές μηχανικών που ενεγράφησαν στο μητρώο του Τ.Ε.Ε. και συμπεριλήφθησαν σε ειδικές λίστες που εκδόθηκαν στο περιοδικό Τεχνικά Χρονικά κατά το διάστημα 1934-1949. [Πρόκειται για τις προσθήκες-δημοσιεύσεις στα Τεχνικά Χρονικά: «Γραφείον Επετηρίδος», τχ. 66 (15.9.1934), σ. 865-866. τχ. 67-69 (1.10-1.11.1934), σ. 1012-1014. τχ. 72 (15.12.1934), σ. 1137-1138. τχ. 73 (1.1.1935), σ. 30-32. τχ. 79-81 (1.4-1.5.1935), σ. 477-478. «Αλφαβητικός κατάλογος μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου», τχ. 97 (1.1.1936), σ. 33-77. «Ανακοινώσεις. Προσθήκαι και διορθώσεις», τχ. 99 (1.2.1936), σ. 179. «Επετηρίς μελών Τ.Ε.Ε.», τχ. 121-123 (1.1-1.2.1937), σ. I-XXXXIV. «Διορθώσεις καταλόγου μελών του Τ.Ε.Ε.», τχ. 125 (1.3.1937), σ. 173-175 και τχ. 131 (1.6.1937), σ. 522-524. «Ονομαστικός πίναξ των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου», τχ. 145-146 (1-15.1.1938), σ. I-LIII. «Διορθώσεις και προσθήκαι», τχ. 148 (15.2.1938), σ. 172. «Ονομαστικός πίναξ των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου», τχ. 193-194 (1-15.1.1940), σ. I-LIΧ. «Ονομαστικός πίναξ των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Ιανουάριος 1949», τχ. 295-296 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1949), σ. I-LΧXV.] Συνολικά, η βάση δεδομένων διαθέτει 4.271 εγγραφές.
  2. Η βάση δεδομένων «Απόφοιτοι ξένων πολυτεχνείων και τεχνικών σχολών» (με 820 εγγραφές) συνδυάζει πληροφορίες από τη βάση 1 «Μηχανικοί Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, 1934-1950» και από τη βιβλιογραφία.
  3. Η βάση δεδομένων «Δημοσιεύματα Τεχνικού Τύπου» αποδελτιώνει τα τεχνικά περιοδικά Έργα (1925-1932) και Τεχνικά Χρονικά (1932-1950) και το οικονομικό περιοδικό Βιομηχανική Επιθεώρησις (1934-1950).

Δημοσιεύσεις

  • Leda Papastefanaki, "Mining engineers, industrial modernization and politics in Greece, 1870-1940", The Historical Review/La Revue Historique v. XIII (2016), 71-115 (PDF 724KB )
  • Λήδα Παπαστεφανάκη, «Οι μηχανικοί στην Ελλάδα του Μεσοπόλεμου: σπουδές, επαγγελματικές σταδιοδρομίες, διασυνδέσεις», Μνήμων 35 (2016), σ. 233-264.

Συνεργάτες

Στέφανος Βαμιεδάκης. Ιστορικός, απόφοιτος του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Σύγχρονη Ευρωπαϊκή και Ελληνική Ιστορία του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (διπλωματική εργασία με τίτλο «Η εργατική πολιτική του ΠΑΣΟΚ, 1981-1985»), υποψήφιος διδάκτορας ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης. Μιλά αγγλικά.

Γιάννης Γονατίδης. Ιστορικός, απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία του ίδιου Τμήματος (διπλωματική εργασία με τίτλο «Αφροδίσια νοσήματα στην Ερμούπολη τον 19ο αιώνα»). Είναι υποψήφιος διδάκτορας ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης με θέμα την «Κοινωνική ιστορία της υγείας και της ασθένειας στην Ερμούπολη (1821-1914)». Μιλά αγγλικά.